Trudno jest przejść obok tego obojętnie, bez emocji, czy chociaż małego uśmiechu. Kto by pomyślał, żeby w połowie XVI wieku starosta czy podległy mu urzędnik wykazywał się tak niepoważnym, wręcz infantylnym językiem! Dupa? Dupka? Wielkie nieba! 🙂
Czym prędzej udaliśmy się do naszego bardziej obeznanego w łacinie kolegi-archiwisty, żeby rzucił więcej światła na te wpisy spraw toczących się przed sądem grodzkim lubelskim, odnotowanych w jego księgach relacji i wyjaśnił, co tu właściwie zaszło. Otóż, mamy tu opis oględzin dwunastu ran odniesionych przez Imć Wojciecha Wysockiego z Wysokiego, który ucierpiał pobity przez Wawrzyńca Sługockiego zwanego Paszko, za rozpoczęcie przeciwko niemu procesu w sądzie grodzkim. Zaś Dupka lub Dupa nie jest żadnym łacińskim zwrotem, a przydomkiem wspomnianego Wysockiego, swego rodzaju oznaczeniem jednej z gałęzi rodu Wysockich, który miał ją odróżniać od innych, zamieszkujących to samo gniazdo rodowe. To tak jak dzisiejsze odgałęzienia zakopiańskiej rodziny Gąsieniców.
A to, z czego się śmiejecie, wówczas nazywano “rzyć” 😉
8/0, Księgi grodzkie lubelskie, Relacje, sygn. 9
MK
Pochodzenie:
Od XV w., ale już w XIV w. pojawiło się jako nazwa osobowa Dupka; ogsłow. (por. czes. doupa ‘zagłębienie, jama, dół, nora’, słoweń. dúpa ‘zagłębienie w ziemi, dół, jama, nora, jaskinia’, bułg. dúpka ‘otwór, dziura; dół, jama; nora, barłóg zwierzęcia’) < psłow. *dupa (*dupъ) ‘wgłębienie, zagłębienie naturalne w ziemi, skale, drzewie, w jakimś przedmiocie, w ciele (ludzkim)’, ‘celowo zrobione zagłębienie w ziemi, drzewie’; podstawą pie. *dheu-p- ‘głęboki, wydrążony’; dzisiejsze znaczenie rozwinęło się z ‘wgłębienie, otwór’, prawdopodobnie jako eufemizm zastępujący dawniejsze (i dzisiejsze gwarowe) rzyć ‘tyłek, pośladki’ (< psłow. *ritь).
(za: https://sciaga.pl/slowniki-tematyczne/5474/dupa/)
Tytuł: Quidquid Latine dictum sit, altum videtur – Cokolwiek powiesz po łacinie, brzmi mądrze
