Dziś na poważnie. 9 lutego 1918 r. w Brześciu nad Bugiem zawarty został traktat pokojowy pomiędzy Cesarstwem Niemieckim, Austro-Węgrami i ich sojusznikami – Królestwem Bułgarii i Imperium Osmańskim (Turcją) – a proklamowaną 25 stycznia Ukraińską Republiką Ludową. Państwa Centralne uznały niepodległość Ukrainy i odstąpiły jej Chełmszczyznę i część Podlasia, a w tajnej klauzuli tego dokumentu Austro-Węgry zobowiązywały się do wyodrębnienia autonomicznej Galicji Wschodniej ze Lwowem i Przemyślem. Obiecały również Ukrainie pomoc militarną w zamian za milion ton zboża, które Ukraińcy zobowiązali się dostarczyć Niemcom i Austro-Węgrom do końca czerwca 1918 roku.
Zamiar przekazania Ukrainie rdzennych ziem polskich wywołał oburzenie w zależnym od Państw Centralnych Królestwie Polskim. Do dymisji podał się rząd Jana Kucharzewskiego, protest wystosowała Rada Regencyjna i koła polskie w parlamentach Cesarstwa Niemieckiego i Austro-Węgier. Po kraju rozlała się fala protestów: manifestacji, masowych rezygnacji urzędników ze stanowisk, akcji zwracania orderów. Wincenty Witos pisał w „Moich wspomnieniach”:
Dzień 18 lutego 1918 r. został wyznaczony jako termin ogólnego narodowego protestu. I rzeczywiście, w dniu tym stanęło zupełnie wszelkie życie na całym obszarze Galicji, a także częściowo – i Śląska Cieszyńskiego. Mimo że kraj pozostawał pod władzą wojskową, a koleje były zmilitaryzowane – stanęły one wszystkie, stanęła też praca w urzędach, fabrykach, zakładach. W wielu kościołach odbywały się nabożeństwa żałobne z odpowiednimi kazaniami, wygłaszanymi z bardzo dużą odwagą, przez młodszych szczególnie księży. W każdym mieście, miasteczku, wsi – odbywały się masowe wiece i demonstracje.
Protesty odniosły skutek. Państwa Centralne wycofały się z zamiaru przekazania Ukrainie ziemi chełmskiej, a Austro-Węgry – z pomysłu wyodrębnienia Galicji Wschodniej [źródło: Wikipedia].
Ciekawy ślad tych protestów znajdujemy w Protokole posiedzenia Magistratu miasta Lublina z 11 lutego 1918 r. Na wieść o traktacie Magistrat postanowił po prostu rzucić robotę w diabły.
22/0 Akta miasta Lublina 1317-1950[1951-1960]. Akta miasta Lublina 1915-1918, sygn. 370
RK
84.
